Zalety trzmieli

Trzmiele obok pszczoły miodnej są najważniejszymi owadami zapylającymi w naszej strefie klimatycznej.

W Polsce w naturze występuje prawie 30 gatunków trzmieli. Jako kryjówki do budowania gniazda używają dziupli, nory krecie czy zwykłe szczeliny w murach lub  deskach. Zimują w stanie hibernacji jedynie zapłodnione samice, które budząc się wczesną wiosną ? w zależności od warunków pogodowych i gatunku trzmiela od   marca do początku maja. Gdy samica znajdzie już dogodne miejsce na gniazdo, przynosi pyłek który jest pokarmem dla larw i składa jajka.

Larwy trzmieli są bardzo wrażliwe na spadki temperatury dlatego też matka ogrzewa je utrzymując, gdy to jest konieczne podwyższoną temperaturę w gnieździe. Rozwój larw trzmielich trwa 21 dni. Młode robotnice już po 1-2 dniach są zdolne do wylotu po pokarm. Wtedy już matka może zająć się wyłącznie składaniem jaj i pracą w gnieździe. W połowie lata liczba robotnic trzmielich w gnieździe może osiągać w zależności od gatunku i warunków rozwojowych od kilkudziesięciu do nawet kilkuset osobników. Wtedy też w rodzinie pojawiają się młode samce i samice zdolne do rozrodu. Samice odbywają kopulację Jednak tylko około 20% samic przeżywa do następnej wiosny i jest w stanie założyć nową trzmielą rodzinę.

Badania nad możliwością sztucznego chów trzmieli rozpoczęto w Polsce już na przełomie lat 60 i 70 rozpoczętą badania nad hodowlą trzmieli. Podobnie jak w Holandii i Belgii rodziny trzmiele hodowana na bazie matek odłowionych z natury. Najczęściej był to, i jest nadal trzmiel ziemny.

Dzisiaj trzmiele wykorzystywane są powszechnie do zapylania wielu gatunków roślin uprawnych. Najbardziej znane są z zapylania upraw pomidorów pod osłonami.

Trzmiele jako zapylacze

Trzmiele mają wiele zalet jak zapylacze. Przede wszystkim są w stanie zapylać, w przeciwieństwie do pszczoły miodnej, rośliny uprawiane pod osłonami. Do takiego zapylania pszczoła miodna w ogóle się nie nadaje. Będzie nieustannie próbować wylecieć na zewnątrz, uderzając o ściany osłon.

Trzmiele szukając pokarmu odwiedzają kwiaty charakterystycznie brzęcząc, poruszają skrzydłami, odwłokiem i tułowiem. Wprowadzają w ten sposób kwiat w wibrację o stałej częstotliwości powodując tym samym wysypywanie się pyłku przez bardzo małe otwory w pylnikach. System ten nosi nazwę zapylania wibracyjnego i jest bardzo skuteczny przy zapylaniu wielu gatunków roślin np. borówki wysokiej.

Trzmiele posiadają dłuższy języczek niż pszczoły miodne. Długość języczka trzmieli może wynosić nawet do 15 mm (gdy tymczasem pszczoły miodnej do 6,50 mm) Dzięki temu mogą zapylać kwiaty o bardzo długiej rurce korony nie uszkadzając ich.

Trzmiele zbierają mniej pokarmu z jednej rośliny muszą więc odwiedzić ich więcej, zapylając tym samym więcej roślin.

U trzmieli nie występuję system komunikacji społecznej. Tym samym robotnice nie przekazują sobie informacji na temat źródeł pożytków. Zapylają więc wszystkie kwiaty równomiernie dookoła gniazda. I nawet gdy zostanie odkryte źródło dużego pożytku poza osłoną to nie przyciągnie ono wszystkich trzmieli.

Trzmiele dobrze sobie radzą w niekorzystnych warunkach atmosferycznych. Wylatują z gniazda już przy temperaturze około 12 C a także potrafią latać nawet przy małych opadach deszczu, mżawki czy mgły.

Źródło: Trzmiele Polski, J.Banaszak; Trzmiele nie tylko pod osłonami dr inż. J.Klepacz-Baniak