Trzmiel kamiennik

Trzmiel kamiennik występuje w całej Europie – od Skandynawii na północy po Morze Śródziemne na południu i od Wysp Brytyjskich, Francji i Hiszpanii po zachodnią Rosję. U nas jest pospolity w całym kraju.

Trzmiel kamiennik Budowa

Trzmiel kamiennik ma duże, złożone oczy. Aparat gębowy gryząco-liżący. Ciało krępe, gęsto porośnięte włoskami, prawie całe czarno owłosione. Ostatnie segmenty odwłoka trzmiela kamiennika są czerwonawe, purpurowe lub rudoczerwone. Samce tym różnią się od samic, że posiadają na przodzie tułowia żółty pierścień. Tułów u tego trzmiela jest dobrze rozwinięty. Pierwszy segment odwłoka zlany z tułowiem. Posiada dwie pary błoniastych skrzydeł, tylne skrzydła są mniejsze od przednich. U samic na tylnych nogach znajduje się koszyczek. W gnieździe występują trzy rodzaje różniące się nieznacznie wyglądem. Są to zdolne do rozrodu królowe i samce oraz robotnice. Długość ciała królowej wynosi 20-22 mm, robotnic 12-16 mm, a samców 14-16 mm.

Biologia

Popularnym miejscem występowania trzmiela kamiennika są otwarte przestrzenie łąki i ogrody. Lubi miejsca gdzie może znaleźć kryjówki. Są to przede wszystkim luźne kamienie w których bardzo chętnie zakłada gniazda. Trzmiel kamiennik zaczyna swoje loty w zależności od pogody już marcu a kończy w październiku.

Jest owadem społecznym. Rodzina liczy od 100 do nawet 500 osobników. Gniazdo buduje na ziemi, pod kamieniami, w norach gryzoni lub w szczelinach skalnych.
Samica po pierwszych lotach na wiosnę rozpoczyna budowę gniazda. Zna początku jest to kulista komórka do której składa pierwsze jaja. Z wosku buduje także komórki na pyłek i miód. U trzmieli występuje przeobrażenie zupełne. Pełny rozwój (od jaja do imago) trwa około miesiąca. Z jaj wylęgają się larwy którymi opiekuje się królowa. Z larw po przepoczwarzeniu powstają robotnice, które kontynuują rozbudowę gniazda. Do ich zadań należy również poszukiwanie pokarmu oraz opieka nad larwami. W połowie lata pojawiają się samce i młode królowe, które przystąpią do rozrodu. Po godach młode zapłodnione samice poszukują kryjówek do przezimowania. Z kolei stare samice, samce i robotnice giną wraz z nadejściem jesiennych chłodów. Dorosłe trzmiele odżywiają się nektarem. W Polsce tak jak wszystkie trzmiele podlega całkowitej ochronie gatunkowej.

Można także spotkać gatunki bardzo podobne, których odróżnienie jest możliwe jedynie na podstawie cech mikroskopowych. W gniazdach trzmiela kamiennika pasożytuje podobny do gospodarza trzmielec czarny (Bombus rupestris), który nie buduje własnych gniazd, tylko składa jaja do gniazd trzmiela, z których rozwiną się larwy i będą karmione przez kamiennika.